"Het overheersende principe op dit gezondheidsgebied (bio-medische wetenschappen): we stellen een diagnose en verhelpen een aandoening met medicijnen. We kijken naar een probleem en lossen dat op.
Niet omgekeerd dus, waarbij we kijken naar een gezond iemand en hem helpen om gezond te blijven."
(Uit Once upon a future, Kies zelf je koers in de veranderende wereld, van Ruud Veltenaar en Leen Zevenbergen, 2020)
We zijn zo opgevoed met het denken in problemen en het zoeken naar oplossingen, dat we vergeten te kijken naar wat er al wel goed gaat. Uiteraard is het denken in problemen op veel gebieden uiterst nuttig en effectief: een automonteur stelt een correcte diagnose zodat hij de waterpomp kan vervangen, de arts stelt vast dat de pijn in je lies door een liesbreuk komt enz.
Waar het gaat om gedrag en gedragsverandering en -beïnvloeding is het denken in probleem-diagnose-oplossing niet altijd een hele effectieve, omdat het de energie van de mensen richt op wat er fout gaat en omdat het 'statisch' denken is.
Statisch denken is denken in goed en fout en gaat uit van een toestand: het is goed of het is fout.
Terwijl gedrag geen binaire toestand is, maar een continuüm van verschillende soorten gedrag, aangestuurd door heel veel verschillende soorten individuele drijfveren. Waar een gedefinieerd probleem (de motor wordt niet gekoeld) een beperkt aantal mogelijke oplossingen veronderstelt (de waterpomp moet worden vervangen of de radiator zit verstopt), kent gedragsverandering een baaierd aan mogelijkheden.
Een aanpak volgens het probleem-diagnose-oplossing-model legt een oplossing van bovenaf op: gegeven dit probleem is die-en-die aanpak de oplossing en daaraan moet je voldoen. Dat is extern gemotiveerd, door experts opgelegd gedrag, terwijl uit talloze onderzoeken blijkt dat autonome, intrinsieke motivatie (zie Het ABC van geluk) de sleutel is tot betekenisvolle en waarden-volle en effectieve gedragsverandering, organisatieverandering en succes.
Autonome, intrinsieke motivatie ontstaat als mensen zich met Hart, Hoofd en Handen kunnen verbinden met een betekenisvol en waarden-vol doel.
Gedragsverandering begint bij het Hart: wat vinden mensen belangrijk, waaraan verbinden zij zich, wat willen ze wel en wat doen ze wel? Daarmee weten mensen zich gezien en gehoord, in wie ze zijn en wat ze willen. Statisch denken kent een 'goed' of 'fout' toestand, groei-gericht denken kent een stap-voor-stap ontwikkeling, vanuit een heldere missie en visie, met elkaar vertaald in doelen. Met, door en voor elkaar!
Zoek in vergaderingen en werkoverleg naar wat er speelt bij je medewerkers, wat erbij hen leeft, wat al wel goed gaat en wat zij willen. Onderzoek vervolgens met elkaar hoe het probleem tot stand is gekomen en wat de ideeën zijn om verbeteringen aan te brengen. Op deze manier doe je recht aan de intrinsieke motivatie van je mensen en los je met Hoofd en Handen het probleem op.
Hierover sparren? Bel me op 0654 33 43 42.
Comments